Preek
Preek van zondag 17 november 2024
De Geest sticht gemeenschap
Samen vormen we het ene lichaam van Christus. Dat geeft Paulus ons mee in I Korintiërs 12. Als hij daarover schrijft, komen meerdere lichaamsdelen voorbij: het hoofd, de ogen en oren en ook de handen en voeten, ze zijn allemaal even belangrijk. Maar hij geeft er geen vaste taakverdeling bij, in de zin van: de één is typisch een oog en de ander vooral een voet. Nee, voor een gemeente kan het heel goed zijn om regelmatig aan rolwisseling te doen. Zodat niet altijd dezelfde mensen de financiën regelen – wat onze gebouwen betreft is Kees van Vliet een goede uitzondering − of het diaconale werk doen, maar iemand door de jaren heen heel verschillende taken op zich neemt. Dat kan naar alle kanten toe heel verfrissend zijn en de boel levend houden. Zo zou elke dominee diep van binnen eigenlijk koster willen zijn…
Toch kan het betoog van Paulus juist voor dominees iets teleurstellends hebben. Waarom heeft hij niet zwart op wit heeft gezet: de in de theologie opgeleide predikant is het hoofd van de gemeente. Kijk, dan had ik de afgelopen jaren met een grote sigaar door Wijk kunnen rondlopen. En als iemand me zou vragen wat ik deed voor de kost, kon ik zeggen: ik ben directeur-bestuurder van de protestantse gemeente en voor de helft van de Grote Kerk. Goed, er is ook een Raad van Toezicht die af en toe meekijkt. Maar als het erop aankomt, dan deel ik gewoon de lakens uit. Maar nee, zo gaat het niet in de kerk, tenminste niet in de onze.
U voelt meteen dat Paulus hier een meesterzet heeft gedaan. Dat soort machtsvertoon wil hij voorkomen in de kerk van Christus. Hier, in deze brief aan Korinthe, staat nog open wie het hoofd van de gemeente is. Maar in latere brieven van Paulus of zijn leerlingen wordt dat duidelijk ingevuld: er is maar één hoofd, en dat is Christus zelf, de Levende in ons midden. Daarom past het niet om in de kerk machtsspelletjes te spelen. Want niet om te heersen is Jezus gekomen, aldus het evangelie, maar om te dienen. Dienstbaarheid is dus het motto voor zijn gemeente, wat mensen ook doen, welke taak ze ook vervullen. Het geldt voor alle ambtsdragers en vrijwilligers, het geldt evenzeer voor predikanten en kerkelijk werkers. Laat niemand zich meer, laat ook niemand zich minderwaardig voelen.
In de protestantse wereld weten we ons aangewezen op elkaar en moeten we er samen uitkomen, zonder dat de één over de ander heerst. In de katholieke wereld is dat anders, daar kiest men een paus die als hoofd, als plaatsvervanger van Christus wordt aangesteld. Soms kun je daar jaloers op zijn, want dat geeft de kerk een herkenbaar gezicht en laat haar met één stem spreken. Maar we kennen ook de schaduwzijden. Zelf geef ik dan toch de voorkeur aan een veelstemmige kerk waarin niemand op de plek van Jezus zit en we samen optrekken op voet van gelijkwaardigheid. Al besef je ook dat zoiets veel vraagt van een gemeente, aan inzet en betrokkenheid, communicatie en participatie, zeker nu we kleiner worden. We moeten afwachten of we dat democratische spel wel volhouden. De toekomst zal het leren.
Er zijn twee dingen die ons in het bijzonder kunnen aanspreken in I Korintiërs 12. Om te beginnen is dat het pleidooi voor variatie en diversiteit. Paulus benadrukt hoe ieder mens anders is en dus andere gaven of talenten heeft. Die moet je niet tegen elkaar afzetten of uitspelen, benadrukt hij, want daarin is een en dezelfde Geest aan het werk. De kerk moet niet op een eenheidsworst gaan lijken, met uitwisselbare mensen die allemaal sterk op elkaar lijken. Ook niet qua uiterlijk, we doen hier niet aan kledingvoorschriften. Ik heb er altijd lol in gehad dat de ene week een dienstdoende ouderling iets moois heeft aangetrokken, en de week daarop iemand het welkom kan doen in een spijkerbroek of leren jack – als het even kan wel zonder gaten. In de natuur is het evenmin koekoek-een-zang. God als schepper geniet blijkbaar van de kleurrijke afwisseling die we daar tegenkomen, met talloze soorten en kleuren: zoveel verschillende mensen, dieren als planten.
Dat geldt ook voor zijn kerk. Als je dat toepast op de huidige genderdiscussie, dan past het ons niet stug vast te houden aan traditionele visies. Zo van: er maar twee soorten mensen, namelijk hetero mannen en hetero vrouwen. Nee, laten we als het even kan mensen serieus nemen die ergens daartussenin op zoek zijn naar hun identiteit, en het niet zomaar afwimpelen als modieus gedoe. De wereld van God is een wereld vol variatie en diversiteit, dat geldt voor de natuur, voor de mensheid en ook voor de kerk.
Wat me ook aanspreekt, is de wijze waarop Paulus hier over de Geest schrijft. Zo verheldert hij hoe God onder ons en in ons werkt. Het is een en dezelfde Geest, aldus Paulus, die alles teweegbrengt en allerlei gaven en talenten in ons losmaakt en laat groeien. En dan gaat het niet om een vage kracht die rondgaat in de kosmos. Nee, de Geest, schreef iemand ooit, dat is God-in-actie: God die onvermoeibaar bezig blijft met de wereld, zijn schepping, en met ons, zijn mensen. Hij dwingt ons niet maar werkt geestelijk op ons in. Zo wil Hij ons meekrijgen op het pad van zijn liefde, in het voetspoor van Jezus, onderweg naar zijn koninkrijk van vrede. Afgelopen jaar hebben we daar in onze jongerenkring uitgebreid en indringend over gesproken, over die geestelijke kracht en inwerking van God die onze vrijheid respecteert. We zijn geen marionetten, we kunnen ons openen voor Gods Geest maar kunnen die ook weerstaan. In talloze situaties staan we voor de vraag van goed en kwaad, leven en dood, wijs of dwaas, betrokkenheid of onverschilligheid, en is de keuze aan ons. Geven we deze God-in-actie de ruimte of houden we hem klein?
Paulus zegt in dit verband twee wezenlijke dingen. Om te beginnen is de geest onze grote inspirator. Zij kan ons aanraken en inspireren tot dienstbaarheid, zodat we onze gaven gaan inzetten voor elkaar. Kennis en wijsheid, geloof, hoop en liefde: als gelovigen zijn we bereid dat alles met elkaar te delen. Vaak gaat het ook om sociale vaardigheden, de vaardigden die we vandaag de dag zo missen in de samenleving en de politiek. En ook andere gaven, waar we nu minder vertrouwd mee zijn dan destijds in Korinthe, kan Paulus hier noemen: wonderen, profetieën, klanktaal. Ze zijn welkom en waardevol, mits ze ten dienste staan van elkaar. Als tweede, naast onze creatieve inspirator, is de Geest voor Paulus ook de grote verbinder. De Geest laat ons ontdekken dat we geen losse ledematen zijn maar elkaar nodig hebben. Geloven in je eentje kan wel −− je mag het proberen − maar alleen samen, als we elkaar steunen, aanvullen, troosten en inspireren, vormen we dat ene lichaam van Christus. Zijn lichaam dat lijdt als een van de ledematen ziek is of pijn kent. Zijn lichaam dat vreugde kent als we vol aandacht en respect met elkaar omgaan.
Deze woorden van Paulus zijn nog altijd actueel. Zeker op deze bijzondere dag, nu twee nieuwe ambtsdragers ons voorgaan in dienstbaarheid. En nu vandaag ook drie jonge mensen bewust deel willen uitmaken van zo’n gemeenschap die zich door Gods Geest wil laten leiden. De Geest die ons inspireert om onze creatieve gaven te delen, de Geest die ons als mensen verbindt en van losse leden een levend lichaam maakt. Het lichaam van Christus. Amen
terug
Agenda
Adventsvesper
wo 18 dec 2024 om 19:00Kerkdiensten:
Zondag 15 december, 11.00 uurGrote Kerk - Protestantse gemeente
Derde zondag van Advent
Dienst van Schrift en Tafel
Uitzenden van een kerkdienst
Op kerkdienstgemist.nl hebben we een gemeenschappelijke online omgeving met de Hervormde gemeente.
YouTubekanaal met filmpjes
Op het YouTube kanaal van onze gemeente zijn speciaal opgenomen filmpjes te bekijken.you tube kanaal pkn Wijk bij Duurstede