Preek van zondag 21 mrt. 2021 Preek van zondag 21 mrt. 2021

“als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht” (Johannes 12: 24)
Zo worden wij opgeroepen om Jezus te volgen. Hoe kan ons leven vruchtbaar zijn, vruchtbaar worden.. wat moeten we daarvoor misschien laten vallen? En kun je je voorstellen dat God de goede grond is…?
Bij Johannes horen we hier al het sterven van Jezus doorklinken: het is alsof we al even in Getsemané zijn, waar we een glimp van de doodsangst van Jezus zien. Niet meer dan een glimp want in hoe Johannes Jezus ziet, zit er geen licht tussen de wil van God en die van Jezus. Ze zijn één.. maar toch laat Johannes hier zien hoe zwaar de weg is die Jezus gaat. Hoe diep. Na deze passage volgt al snel de voetwassing, het laatste bijeenzijn van Jezus met zijn vrienden rond de tafel.

In Houten drie jaar geleden werd deze tekst over de graankorrel verbeeld door een groepje mensen – die dat vaker doet in een kerkdienst. Wat ze deden was: één van hen ging op een stoel staan, en liet zich in de dienst achterover vallen, opgevangen door 4 anderen. Dat raakte wel.. zo voelbaar het spannende van overgave.

Johannes laat ons 2 bewegingen zien: het gaat naar beneden, door de diepste diepte heen en het gaat tegelijk omhoog, naar God toe. Jezus wordt verhoogd aan het kruis, paradoxaler kan het niet.. en wordt gezaaid als de graankorrel diep in de aarde. Daar in het donker waar we niet kunnen komen, waar we alleen maar vermoeden wat er gebeurt.. sterven, open gaan om nieuw leven voort te brengen.

Majesteit, goddelijke majesteit is geen troon met een kroon en mensen die voor je buigen, bij God. Majesteit, het ware bij God zijn, is aan een kruis hangen. Is sterven. Ware majesteit is alles geven, overgave, niets meer over hebben en zo alles zijn voor allen.
Als u in een Katholieke kerk komt dan ziet u daar eigenlijk altijd een kruiswegstatie aan de muur hangen: 13 afbeeldingen die de weg van Jezus verbeelden. Het opvallende van de kruiswegstaties, is dat er een paar scenes geschilderd worden die zo niet in de bijbel staan. Wel driemaal valt Jezus, met zijn kruis op zijn rug valt hij op de grond.
(deze afbeelding komt uit de kruisweg van Leo Dortans)

Eigenlijk is in de kruiswegstaties dat het centrum van het lijden: Jezus valt, en de last van het kruis op zijn rug is hem veel te zwaar. In de kruisweg is 'vallen' de kern van de lijdensgeschiedenis van Christus. Het vallen geeft aan dat Jezus zichzelf aan het verliezen is.
Jezus volgen betekent ook: sterven aan jezelf. Wat betekent dat voor ons? Het zijn best grote woorden…. Hoe sterf je aan jezelf? Betekent dat – opgeven van ego dingen: van teveel met jezelf bezig zijn. Betekent dat opgeven van teveel bezig zijn met je groot houden, belangrijk willen zijn. Als je Jezus volgen wilt, is er dan iets wat aan je trekt – waarvan je denkt dat je het eigenlijk zou willen of moeten geven, of opgeven.. Pleegouder worden, en daarom ruimte in je huis en leven geven aan een kind.. of eerlijker koopgedrag – meer rekening houden met wat het een ander gekost heeft.
Het kost je iets:  ruimte in je portemonnaie, tijd om het bewust uit te zoeken, vertrouwen dat het iets uitmaakt wat je doet. Er is ook van alles wat je tegenhoudt.
In het volgen van Jezus, in het volgen van je hart zitten 2 bewegingen. Er is de roepstem die trekt, of lokt. Die wijst waar je heen kunt gaan, die een richting aan geeft.
En er zijn allerlei gehechtheden, dingen waar je aan vastzit die je terughouden, die je een andere kant op drijven. Dingen waar je aan hangt, krampachtig, alsof je bungelt, afhankelijk. Je denkt dat je niet zonder kunt of je houdt je er ongewild aan vast.
Maar hoe kun je die dingen die je houvast zijn – waarbij het voelt alsof er echt iets van afhangt: je bestaan, de waardering van anderen, je veiligheid misschien - hoe kun je die dingen prijsgeven? Hoe kun je loslaten? Loslaten kan alleen als je opgevangen wordt. Het kan niet zonder goede grond om in te vallen, het kan niet zonder veilige handen, waar je dat wat zwaar weegt in kunt leggen... veilige handen, basaal
vertrouwen dat die er zijn.

Misschien kun je beter zeggen – het gaat niet om loslaten, maar wel anders vasthouden, omgevormd worden in je omgaan met het materiële, met dat wat je nodig hebt. Vrijer worden. Minder erdoor bepaald, minder afhankelijk.

Je kunt oefenen in je door God laten transformeren, al is dat heel moeilijk grijpbaar. Een manier is de Ignatiaanse spiritualiteit van ‘onderscheiding’. De Jezuïeten leren ons hoe je in dagelijks gebed kunt oefenen in kijken naar jezelf in Gods nabijheid. Aan het einde van de dag kijk je, ‘voel je na’ wat vertrouwen versterkte en rust gaf – daar beantwoordde je aan je verlangen. En waar je onrust voelt, daar heeft iets je ervan afgeleid.
Een mens kan kijken naar dat waar je je door laat drijven, wat aan je trekt en waar je aan gehecht bent. Een mens kan de oren openen voor dat wat je roept – het verlangen dat God in je hart legt.
Die twee richtingen - om je te oefenen in het onderscheid maken, en het steeds meer luisteren naar datgene wat God zegt. In verhalen, de Bijbel, in de stilte, muziek, in je hart of in de woorden van andere mensen, de natuur.  

De beelden van de graankorrel raken ook aan wat de doop is – zoals volwassenen gedoopt worden en zich achterover laten vallen, kopje onder, om dan weer overeind geholpen te worden. Zo begint nieuw leven. Je laten omvormen.. zoals die graankorrel in de diepte en donkerte van de grond anders wordt, getransformeerd. Hoe dat gaat is een mysterie, een geheim. Zoals Johannes ons laat zien: daar in die donkerte is Christus. Daar is Christus die al het kwaad omarmt. Hij verzet zich niet, hij ontvangt het en omarmt het en neemt het op zich. En er is beweging, uit de diepte naar God toe. Opstanding. Groei…

Jezus valt waar mensen lijden, waar de schepping zucht. Hij zal allen tot zich trekken, zegt Johannes. En na 3 dagen barst het graf dat als het ware open, als een knop die op springen staat, als die graankorrel, door het nieuwe leven..  niet tegen te houden, de kracht ervan is zo groot dat de steen wijkt.
Ten diepste is God de vruchtbare grond waar we ons in kunnen laten vallen. Groeiend naar nieuw leven.

Zo moge het zijn.
 
terug